شرکت جهان شیمی

لسیتین ترکیبی از چربی ها به رنگ زرد متمایل به قهوه ای است که از گیاهان و جانوارن استخراج می شود. لسیتین با نام فسفاتیدیل کولین نیز شناخته شده و در دسته ی فسفولیپیدها قرار دارد. این ترکیب از اسید فسفریک، کولین، استرهای گلیسرول و دو اسید چرب تشکیل شده است. لسیتین که به طور عمده از روغن سویا به دست می آید، مخلوطی از چربی هایی است که وجود آن ها برای بدن لازم و ضروری است. این ماده در غذاهای زیادی از جمله سویا، زرده تخم مرغ، شیر، روغن دانه کتان، روغن آفتابگردان، روغن کلزا و جانوران دریایی یافت می شود.

لسیتین ترکیبی با خاصیت آمفی فیلیک یا دوگانه دوست بوده و توانایی جدب هر دو نوع مواد چربی دوست و آب دوست را دارد. این ماده با این که حلالیت کمی در آب دارد ولی امولسیون کننده خوبی است. فسفولیپیدهای لسیتین در محلول های آبی به صورت لیپوزوم، میسل، دولایه لیپیدی و یا ساختار لاملار دیده می شود. این حالت ها با توجه به دما و میزان رطوبت شکل می گیرند.

تولید لسیتین

با کمک حلال هایی چون هگزان، اتانول، استون، بنزن و یا اتر نفتی، می توان لسیتین را که ترکیبی از انواع فسفولیپیدها در روغن است، به دست آورد. در صنایع روغنی، از صمغ گیری استفاده کرده و لسیتین را از روغن دانه های گیاهی استخراج می کنند. با توجه به منبعی که لسیتین از آن استخراج می شود، ترکیبات تشکیل دهنده آن متفاوت خواهد بود. بیشترین منبع استخراج این روغن از سویا است ولی برای افرادی که به این ماده حساسیت داشته باشند از منایع دیگری چون روغن آفتابگردان و دانه های اصلاح شده استفاده می شود.  

فسفولیپیدهای اساسی تشکیل دهنده این ترکیب، فسفاتیدیل کولین، فسفاتیدیل اینوزیتول، فسفاتیدیل اتانول آمین، فسفا تیدیل سرین و فسفاتیدیک اسید هستند.

کاربرد لسیتین در داروسازی

لسیتین در صنعت داروسازی به عنوان یک افزودنی ترکننده، پایدار کننده، ناقل غنی سازی کولین برای امولسیون سازی و کپسوله سازی به کار برده می شود. از خواص دیگر لسیتین در این صنعت، دیسپرس کنندگی آن است. به طوری که در تولید انفوزیون هایی که چربی داشته و استفاده آن ها به صورت تزریق داخل وریدی است، به کار گرفته می شوند.

کاربرد لسیتین در صنایع غذایی

لسیتین ترکیبی غیرسمی بوده و به عنوان افزودنی در محصولات غذایی به کار برده می شود. در مواد غذایی که نیاز به امولسیون کننده و یا روان کننده داشته باشند، این ترکیب کاربرد دارد. برای تهیه شیرینی، لسیتین باعث کم شدن میزان چسبندگی مواد شده و می تواند جایگزین خوبی برای مواد اولیه گران شود. علاوه بر این کاربردها، این ترکیب در شکر، میزان کریستالیزه شدن را کنترل کرده و به روان سازی در شکلات کمک می کند. یکی از خواص کاربردی لسیتین در مواد غذایی، برای افزایش مدت زمان ماندگاری و همچنین برای پوشش دادن به شیرینی ها است.

کاربرد لسیتین در مکمل های غذایی

لسیتین با فسفاتیدیل کولین، منبعی از کولین بوده و می تواند در ترکیب مکمل ها به کار برده شود. این ماده برای درمان آکنه، کاهش میزان کلسترول و بهتر کردن عملکرد کبد مفید است. کولین در بدن می تواند استیل کولین تولید کند که از میانجی های عصبی در مغز، نخاع و ماهیچه ها است. به طوری که اختلال در ترشح این میانجی عصبی باعث ایجاد بیماری های مختلف عصبی می شود. دیسکنزی، پارکینسون و زوال عقل از جمله این بیماری ها است.

لسیتین و تولید خوراک دام

برای غنی سازی چربی و پروتئین خوراک دام از لسیتین استفاده شده و این ترکیب می تواند جهت بهبود پلت کردن این خوراک به کار برده شود. این ماده با خاصیتی که در جذب کلسترول دارد، به گونه های آبزی برای رشد و بقا کمک می کند. با توجه به این که آبزیان با سن کمتر، فسفولیپیدهای کمی تولید کرده و دستگاه گوارش نابالغ دارند، لسیتین با توجه به افزایش رشد آن ها، مفید است. از فواید دیگر این ترکیب در خوراک دام، تولید انرژی زیاد، آنتی اکسیدان طبیعی بودن، بالا بردن میزان جذب خوراک ها و سودمندی های آن و بهبود کیفیت و براقیت موی حیوانات است.